4. Sınıf Sosyal Bilgiler – Doğal Afetlere Hazırlık

Doğal Afetlere Hazırlık

İnsan eliyle önlenemeyen sel, fırtına, deprem gibi felaketlerin her birine doğal afet denir.
Doğal afetler şunlardır:

• Su baskını (Sel)
• Fırtına
• Toprak kayması (Heyelan)
• Deprem
• Tsunami
• Erozyon
• Çığ
• Hortum
• Kasırga

DEPREM

Yer kabuğunda meydana gelen sarsıntılara deprem denir. Deprem, ne zaman gerçekleşeceği
bilinmeyen bir doğal afettir. Depremi önleyemeyiz ancak depremin zararlarını en aza indirebiliriz.

Depremden Önce Alınabilecek Önlemler Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler
• Binalar sağlam yapılmalıdır.
• İnsanlar deprem konusunda bilinçlendirilmelidir.
• Çok katlı binalar yapılmamalıdır.
• Yerleşim alanları, fay hattından uzak
olmalıdır.
• Devrilebilecek ev eşyaları sabitlenmelidir.
• Deprem çantası hazırlanmalıdır.
• Deprem tatbikatı yapılmalıdır.

Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler
• Binalar sağlam yapılmalıdır.
• İnsanlar deprem konusunda bilinçlendirilmelidir.
• Çok katlı binalar yapılmamalıdır.
• Yerleşim alanları, fay hattından uzak olmalıdır.
• Devrilebilecek ev eşyaları sabitlenmelidir.
• Deprem çantası hazırlanmalıdır.
• Deprem tatbikatı yapılmalıdır.
• Deprem sırasında paniğe kapılmamalı, balkon, asansör ve merdivenleri kullanmamalıyız.
• Başımızı kollarımızın arasına alarak korumalı ve en sağlam olduğunu düşündüğümüz
eşyanın yanına çömelerek korunmalıyız.
• Enerji hatlarından uzak durmalıyız.

Deprem Sonrasında Yapılması Gerekenler
• Sarsıntı bittiğinde deprem çantamızla güvenli bir alana gitmeliyiz.
• Elektrik, gaz ve su vanalarını kapatmalıyız.
• Çökme ihtimali olan evlerden uzak durmalı ve açık bir alanda beklemeliyiz.

Bilgi Sandığı

Depremleri kaydeden, şiddetini ve uzaklığını gösteren alete sismograf denir. Yer
hareketlerini ve tabakalarını inceleyen bilim dalına jeoloji, bu işle uğraşan kişilere ise jeolog adı verilir.

Deprem sırasında okuldaysak sıramızın yanında hayat üçgeni oluşturmalıyız. Başımızı ellerimizle
korumalı ve sağlam bir eşyaya tutunup sarsıntının geçmesini beklemeliyiz. Sarsıntı geçtikten sonra
güvenli bir alana geçmeliyiz.

Tüm Acil Durumlar İçin

112

Acil Çağrı Hattını Aramamız Gerekir

Ülkemizin Deprem Haritası

Yurdumuz, deprem kuşağında bulunan bir ülkedir. Doğu Anadolu ve Batı Anadolu fay hatları
üzerinde şiddetli depremler oluşur. Deprem haritasında 1’den 5’e kadar numaralandırılan tehlike
derecelendirmesinde en tehlikeli bölgeler 1. deprem bölgeleridir.

Deprem çantasında bulunması gerekenlerden bazıları şunlardır:

• Konserve
• Su
• Bir miktar para
• El feneri
• Gerekli ilaçlar
• Düdük
• Battaniye
• İlk yardım seti
• Radyo
• Bisküvi

HEYELAN (TOPRAK KAYMASI)
Yağışların etkisiyle toprağın alt tabakalarının gevşemesi sonucu üst tabakanın yerinden
oynayarak hareket etmesine heyelan denir. Ülkemizde en fazla heyelan Karadeniz
Bölgesi’nin doğusunda görülür.

SEL
Sürekli yağan yağmurlardan ya da eriyen kardan oluşan, geçtiği yerlere zarar veren taşkın suya sel denir.

Selden korunabilmek için;
• Yamaçlar teraslanmalı, akarsu yataklarına setler yapılmalıdır.
• Doğal bitki örtüsü ve ormanlar korunmalıdır.
• Sel bölgelerine, yerleşim yerleri yapılmamalıdır.
• Ağaçlandırmaya önem verilmelidir.

EROZYON
Kayaların, başta akarsular olmak üzere çeşitli etkilerle yıpratılıp yerinden koparılarak
eritilmeleri veya bir yerden başka bir yere taşınması olayına erozyon denir. Erozyondan
korunmak için ağaçlandırma yapılmalı, araziler eğimin tersi yönüne sürülmelidir.

ÇIĞ
Eğimin fazla olduğu yerlerde, dağın bir noktasından kopup yuvarlanan ve yuvarlandıkça
büyüyen kar kümesine çığ denir. Genellikle çığ, bitki örtüsü olmayan yerlerde görülür. Ülkemizde
çığın en fazla görüldüğü bölgemiz Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

YANGIN
Yangınlar, çoğunlukla dikkatsizlik sonucu meydana gelir.

Yangından korunmak için:

• Yanıcı maddeler ateşe yaklaştırılmamalıdır.
• Kibritle ve ateşle oynanmamalıdır.
• Ormanda ateş yakılmamalıdır.
• Ormanlık alanlara cam kırıkları atılmamalıdır.

Bir Önceki Konu ” Yaşadığımız Yerin Coğrafi Özellikleri ” Görmek İçin Tıklayınız